Gen TP53 trong khối u định giá hiệu quả điều trị ung thư

Một trị liệu ung thư, về cơ bản có thể có hiệu quả nhưng cũng có thể lại có những hiệu quả tiêu cực. Cho đến nay, người ta vẫn chưa thể xác định trước khi điều trị là bệnh nhân liệu có được hưởng lợi từ việc điều trị ung thư chuẩn hay không. Tuy nhiên, một gen đặc hiệu thường xuyên đột biến trong ung thư dường như xác định được hiệu quả điều trị. Hiện nay, các nhà khoa học qua một nghiên cứu lớn tiến hành với các bệnh nhân ung thư đại trực tràng đã chỉ rõ rằng: ảnh hưởng của hóa trị liệu chuẩn phụ thuộc vào các gen TP53 trong khối u đã bị đột biến hay chưa.

Công trình khoa học này thuộc MedUni Vienna trên các bệnh nhân ung thư đại trực tràng. 

"Đột biến ở gen này có tác động cực kỳ tích cực hay tiêu cực đến sự sống còn của bệnh nhân", Daniela Kandioler thông báo tại một hội nghị được tổ chức tại Vienna ngày 14-04-2016. Hiện nay người ta có thể sử dụng một xét nghiệm gen để để thiết lập những phương pháp điều trị có hiệu quả.

Quá trình điều trị phải phù hợp với tình trạng của gen TP53

Trong suốt 15 năm qua, nhóm nghiên cứu p53 đã tiến hành khảo sát hơn 1.000 bệnh nhân ung thư với các thể loại khác nhau như ung thư phổi, ung thư vú, ung thư thực quản, ung thư gan di căn và ung thư đại trực tràng. Những điều thấy được là các chất hóa trị thường dùng chỉ có hiệu quả nếu gen TP53 trong khối u không đột biến (nghĩa là bình thường). Ngược lại với các hợp chất khác thì dường như có hiệu quả hơn nếu TP53 đột biến. Trị liệu thích hợp với tình trạng của gen TP53 trong khối u thì bệnh nhân sẽ sống sót lâu hơn đáng kể. Ngược lại, nếu việc hóa trị không thích hợp với tình tràng TP53 thậm chí còn gây hại cho sự sống còn của bệnh nhân.

"Về lý thuyết,, một gen đơn có thể là rất quan trọng trong cuộc chiến chống ung thư, đó là một vấn đề đã được đề cập 25 năm trước đây và nó vẫn còn tiếp tục cho tới tận hôm nay", các chuyên gia MedUni Vienna nói. Tuy nhiên, do các phương pháp phân tích TP53 khác nhau nên đã dẫn đến các kết quả khác nhau.  Hiện giờ, nhờ vào một thử nghiệm có độ nhạy cao, được phát triển bởi nhóm nghiên cứu Vienna đã làm rõ vấn đề: dưới những điều kiện nào thì gen TP53 sẽ đóng vai trò quyết định sự sống còn đối với bệnh nhân ung thư (MARK53 R Analysis)

Kết quả nghiên cứu

Tác động của kết quả phân tích MARK53 về hiệu quả điều trị hóa trị liệu thông thường, chẳng hạn như fluorouracil (5-FU) đã được chứng minh trong một nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn với 400 bệnh nhân ung thư đại trực tràng: kết quả MARK53 bình thường, bệnh nhân sống sót lâu hơn đáng kể nếu có khối u tương đương về giai đoạn. Mặt khác nếu kết quả MARK53 bị đột biến, bệnh nhân sống sót ngắn hơn nhiều so với dự kiến.

Cách tác động của TP53 như thế nào?

Tác động của nhiếu loại thuốc hóa trị liệu như fluorruracil là dựa trên sự phá hủy thông tin (DNA) của các tế bào ung thư.

Tuy nhiên, trong các ung thư thì TP53 thường bị đột biến với các tần số khác nhau.

"Việc lâm sàng sử dụng gen TP53 như một marker sinh học sẽ là một phương pháp hiệu quả nhất để nâng cao hiệu quả điều trị ung thư, đồng thời cũng làm bớt rủi ro cho bệnh nhân vì nó lựa chọn được hóa chất phù hợp cho họ" Daniela Kandioler giải thích.

PGS.TS Nguyễn Văn Kình

Source:  Science Daily 14-April, 2016